Маларыта: любоў  мая – горад  над  Рытай!

Ёcць любoў дa блiзкaгa чaлaвeкa, ёcць любoў дa poднaй зямлi, дa cцeжaк мaлeнcтвa, дa роднай мовы, да мaтчынaй пecнi і калыханкі. А ёcць яшчэ нявыказаная любoў дa роднага гopaдa, які  зай­мае важнае і значнае месца ў жыцці.

Калі глядзіш на карту Бе­ла­русі, то позірк міжволі шукае тое месца, дзе цяпер зна­хо­­дзішся. Для нас – гэта Ма­­ларыта, паўднёвы захад краіны, самы яе ўскраек, дзе сыходзяцца межы Беларусі, Украіны і Польшчы. Зусім не­­вялікая кропачка на карце, але такая родная сэр­цу, такая блізкая, дарагая, прывабная, незаменная, самая-самая. Яна адначасова і нешта асабістае, прыватнае і нават сакральнае.

Не верыцца, але нашаму рай­­цэн­тру ўжо 457 гадоў! Першы пісьмовы ўспа­мін пра Маларыту датуецца 1564 го­дам у дакументах аб раз­межаванні Вялікага Княства Лі­тоўс­кага і Каралеўства Польс­­кага. Да 1566 года ад­но­сяцца звесткі пра сяло Ры­та Малая,  якое ўваходзіла ў склад Ляхаўскага войтаўства Палескай воласці Берасцейскага павета. Нягледзячы на такі шаноўны ўзрост, Маларыта па-ранейшаму застаецца маладым горадам! Ён цяпер, сапраўды, не толькі чысты і ўтульны, але і па-свойму прыгожы і прывабны, стыльны і камфортны для жыцця гарадок еўрапейскага ўзроўню. У райцэнтра ёсць свой твар, які з першага погляду запамінаецца  надоўга, характар,  рытм, шарм, тая адметнасць, якая робіць яго непаўторным.

Знешні выгляд Маларыты паступова змяняўся з га­дамі. Горад будаваўся, доб­раў­парадкоўваўся, пашыраў свае межы. Па-іншаму, не так, як цяпер, райцэнтр выглядаў не толькі 50 ці 40 гадоў таму, але яшчэ і два­наццаць. Сваё сучаснае аблічча горад набыў у 2010 годзе. Падчас падрыхтоўкі да абласных “Дажынак” Ма­ларыта змянілася да не­па­зна­вальнасці. Аднак і пасля гэтага ў райцэнтры шмат ча­го зроблена для зручнасці жы­хароў, іх камфорту.

Маларыта – горад родны, непаў­торны, прыгожы і да­рагі сэрцу кожнага, хто жы­ве ў ім. Многія маларытчане ўсвядомілі, што ад належнага ўзроўню парадку і санітарнага стану выйграюць усе. Чыста ў горадзе – чыс­та ў душы. Цяпер у любы час пры­вабліваюць яго ціхія вуліцы, завулкі, дваровыя тэрыторыі, радуюць вока навакольныя краявіды, а таксама ветлівыя твары жыхароў з усмешкамі. Нaвaт кaлi мoй гopaд тyшыць aгнi i зacынae, то, здаецца, можна пачуць ды­xaннe і ледзь улоўныя яго ўдapы cэpцa.

Мгогія з тых,  хто змяніў мес­­­­ца­­пражыванне,  захоўваюць у сваёй памяці любоў да ма­лой радзімы. Кожнаму, хто зна­ходзіцца далёка за сотні і тысячы кіламетраў, Маларыта ўсё роў­на ўспамінаецца,  сніц­ца, вабіць да сябе, кліча на чар­говую сустрэчу “песняй жур­­лівай,  крылом жураўліным, зорак суніцамі,  першым спатканнем і першым расстаннем”.

Пра вуліцы горада –  асобная гаворка. Яны – гэта частка гісторыі Маларыты. Так і хочацца яшчэ раз прайсціся па старых вуліцах рай­цэнтра, якія шмат чаго бачылі за час свайго існавання і многае мо­­гуць расказаць. Сведкамі гіста­рыч­ных падзей былі такія з іх, як 8 Са­ка­віка, Дзяржынскага, Чырвонаармейская (да 1939 года мела назву Царкоўная),  Несенюка (Падказелкіна), Леніна (Брэсцка-Кобрынская), Пія­ерская (Дзетдомаўская), Савецкая (Ула­даўская), Чкалава (Першамайская),  Школьная,  Энгельса (Вільсана), Юбілей­ная…

У апошні час у райцэнтры з’явілася шмат новых вуліц. Не на ўсіх картах Маларыты пакуль мож­на знайсці такія з іх, як Аб­рыкосавая, Бя­розавая, Вясенняя, Гаражная, Зарэчная, Каштанавая, Кляновая, Лугавая, Пясочная, Рабінавая, Сонечная, Яблычная…  Між іншым, цяпер у нашым райцэнтры налічваецца больш за сто вуліц і завулкаў.  Ёсць сярод іх кароткія (па 150 мет­раў –  Нядзвігіна, Вясенняя, Усходня, Вуглавая), а ёсць і доўгія (Савецкая – 2875 м,  Алесіка – 2010 м, Маруды – 1625 м,  8 Сакавіка – 1550 м,  Маякоўскага – 1375 м,  Эн­гельса – 1325 м, Леніна – 1225 м).

Бягуць няспынна гады, змя­няюц­ца часы, падзеі, людзі, але адно зас­таецца непаруш­ным і вечным – малая ра­дзі­ма. Нам здаецца, што мы ве­даем пра яе ўсё, ці практычна амаль усё. Але кожны раз, калі мы падарожнічаем, назіраем, чытаем, дасле­дуем, параўноўваем і думаем пра свой родны горад, мы абавязкова ад­крываем для сябе нешта новае і пра яго.

У Маларыце нам выпала нарадзіцца і жыць. Гэта родны наш горад, любоў на­ша,  самы лепшы населены пункт на зямлі,  менавіта той, дзе, неза­лежна ад узросту, хочацца жыць, працаваць, марыць!

Мікалай  НАВУМЧЫК.