Маёр стратэгічнага прызначэння

Падарожжа ў мінулае. Аўтарскі праект Мікалая Навумчыка.

Маёр стратэгічнага прызначэння

17 снежня 1959г. Пастановай Савета Міністраў СССР быў створаны новы від войск – ракетныя войскі стратэгічнага назначэння. У сакавіку 1961г. на базе 19-ага армейскага палка сфарміраваны 44-ы ракетны Чырвонасцяжны ордэна Суворава ІІ ступені полк (усяго ў Савецкім Саюзе іх на той час было 20), які складаўся з ракетнага палка (вайсковая часць № 89503) і рамонтна-тэхнічнай базы № 1468 (вайсковая часць № 55165). Штатная яго структура – два дывізіёны, у кожны з якіх уваходзіла 4 стартавыя батарэі. Быў яшчэ і ракетны за¬правачны дывізіён, штаб якога першапачаткова размяшчаўся ў Кобрыне.

З першага дня заснавання часці ў названым дывізіёне нёс службу Генадзь Максімавіч Антонаў. Ён спачатку (красавік 1961г.) быў старшым тэхнікам па наводцы ракет, затым (красавік 1963г.) – камандзірам геадэзічнага ўзвода батарэі баявога забеспячэння, потым (з ліпеня 1967г.) – выконваў абавязкі памочніка начальніка аддзела падрыхтоўкі дадзеных, а ў лістападзе 1971 г. назначаны на пасаду начальніка астранома-геадэзічнай службы палка. За 21 год бездакорнай службы Генадзь Антонаў стаў высакакласным спецыялістам і здолеў атрымаць вышэйшую кваліфікацыю – “Майстар-ракетчык”. Акрамя таго, у яго і 1-ы спартыўны разрад.

Па словах Генадзя Максімавіча, у перыяд станаўлення палка ніякай тэхнікі не было. Асабовы склад часці навучалі ўсяму інструктары з іншых месцаў, выкарыстоўваючы толькі нагляднасць: плакаты, фотаздымкі, схемы. Першы год службы (1961) быў цяжкім ва ўсіх адносінах, бо з адначасовым фарміраваннем ракетнай базы ішло будаўніцтва стартава-пускавых пляцовак, ангараў для тэхнікі, падземных шляхоў, сховішчаў. Усё ўзводзілася паскоранымі тэмпамі. Таксама вялося будаўніцтва казармаў. Для афіцэрскага саставу жыллё ўзводзілася на тэрыторыі комплексу і ваеннага гарадка ў Маларыце на вуліцы Лермантава. Там тады была пустэча. 31 снежня 1961 г. полк заступіў на першае баявое дзяжурства. Аб’ект быў засакрэчаны і добра ахоў¬ваўся, уваход – толькі па пропусках, чужыя людзі туды трапіць не маглі. Усё таму, што ў лесе бліз Замшан знаходзілася смертаносная зброя вялікай разбуральнай сілы. З 2300 ракет сярэдняй дальнасці палёту з тэрмаядзерным зарадам, што былі ў СССР, 20 знаходзілася тут, на Маларытчыне.

Ракетны комплекс БРСД Р-12 – першы комплекс стратэгічнага прызначэння. Цікава тое, напрыклад, што дальнасць палёту ракеты складала 2100-2280 км, яе даўжыня была 21,1м, дыяметр – 1,65м, стартавая вага – 41,74 тон, вага паліва (керасін+азотная кіслата) – 37 тон. Магутнасць кожнай Р-12 — 1 мегатона (100 тысяч тон) у трацілавым эквіваленце. Больш таго, плошча паражэння адной ракеты – 100 кв.км. Р-12 запускалася з наземных пускавых збудаванняў (сталоў), куды яна ўстанаўлівалася перад стартам. Пасля правядзення заправачных аперацый і прыцэльвання ракета была падрыхтавана да пуску. Агульны перадстартавы час займаў амаль 3 гадзіны. 44 полк не быў пераўзброены на мабільныя комплексы, бо ў 1989г. яго расфарміравалі ў сувязі з выкананнем умоў дагавора згодна з пагадненнем РСМД. Апошняя ракета, дарэчы, была знішчана 23 мая 1990 г. на 975-й базе ліквідацыі ракет “Лясная”, што пад Баранавічамі. На месцы ракетнай часці спачатку размяшчаўся асобны дэсантны батальён, затым – полк сувязі. У 1995г. тэрыторыю былога палка пакінуў апошні ваеннаслужачы…

Мікалай Навумчык.