Размовы аб жыцці са Сцяпанам Церашчуком жыхаром вёскі Перавое

У адзін са студзеньскіх дзён рэдакцыйныя шляхі-дарогі прывялі  ў  Арэхаўскі сель­с­кі Савет. Старшыня яго Святлана Вітаноўская запрасіла наведаць вёску Перавое, каб даведацца, якімі клопатамі жывуць яе жыхары.

Перавое сустрэла нас зімовай цішынёй і спакоем. Чыстыя падворкі, дагледжаныя сядзібы, а на вуліцы – анікога. Гэта зусім не дзіўна, бо жывуць тут  практычна адны пенсіянеры, толькі некалькі чалавек яшчэ працуюць. І хаця зарэгістравана ў населеным пункце, па словах Святланы Васільеўны, каля 70 жыхароў, пастаянна пражывае 36 чалавек. На дварэ – зіма, працы на агародах зараз няма. Вось і ажывае крыху вёсачка толькі хіба ў час прыезду аўталаўкі, якая бывае тут два разы на тыдзень – у аўторак і суботу.

Разам са Святланай Ва­сіль­еўнай мы выра­шылі наведаць адзінока пражываю­чых вяскоўцаў. Спачатку за­віталі ў хату да былога трак­тарыста Сцяпана Церашчука (на фота). Гаспадар гасцінна запрасіў нас у пакой. Першае,  што ўразіла – чысціня і парадак у хаце. Роўненькія саматканыя дыванкі на падлозе,  нідзе ні парушынкі,  кожная рэч на сваім месцы. На пытанне,  як яму аднаму ўдаецца падтрымліваць такі парадак у хаце, Сцяпан Афанасьевіч толькі ўсміхнуўся, маўляў, а чым жа яму,  пенсіянеру,  яшчэ займацца. На падворку ўжо не трымае ніякай жыўнасці. Затое ў яго ёсць аўтамабіль, які гаспадар спраўна водзіць у свае без малога 89 гадоў. Два гады таму пераздаў экзамен на новыя правы,  прайшоў медкамісію. І зараз куды захацеў – сеў і паехаў.

– Вось у дочак у Маларыце на Раство пабываў. Пагас­цяваў і ў Алы,  і ў Светы. Ды і з гаспадыняй сваёй мы некалі шмат паездзілі і ў царкву,  і на агарод, і ў горад, і на радзіму жончыну ў Гуту, – расказаў пенсіянер.

Сцяпан Афанасьевіч з цеплынёй успамінаў сваю жонку Вольгу Паўлаўну, якой не стала ў пазамінулым годзе. Вельмі дбайнай гаспадыняй была, расказваў ён. Бывала, недаспіць, а ўсюды прыбярэ, да ладу ўсё давядзе.  За што ні возьмецца – усё ў яе руках атрымлівалася: і вышывала, і вязала, і на кроснах ткала. Сцяпан Афанасьевіч паказвае на саматканыя дарожкі ў хаце,  гэта ўсё,  маўляў, жончына работа.

– Я на працу ў калгас ішоў на цэлы дзень,  дык ніколі, бывала,  мяне без сняданку не адправіць. Усюды паспявала. Пяцёра дзяцей мы з Вольгай Паўлаўнай выгадавалі. Шкада толькі, што сын Анатоль трагічна загінуў, – дзеліцца ўспамінамі субяседнік.

Жыццё не песціла Сцяпана з самага маленства. Ён быў другім у шматдзетнай сям’і Церашчукоў. Нарадзіўся вясной 1934 года, таму ўжо добра памятае, як праводзілі ў 1943-м на фронт бацьку. Пазней атрымалі ад яго толькі адно пісьмо,  дзе ён расказваў, што быў кантужаны. А пад Варшавай бацька загінуў, не дажыўшы да перамогі ўсяго паўтара месяца.

Як жылося ўдаве з пяцярымі дзецьмі пасля вайны? Сказаць, што цяжка – не сказаць нічога. Лебяду варылі, як успамінаў Сцяпан Афанасьевіч. Добра, што кароўка была, дык хоць крыху часам страву малаком забельвалі.

– Калі цяпер нехта з маладых скардзіцца на жыццё, я заўсёды кажу ім: “Не бачылі вы яшчэ гора,  ваеннага ліхалецця, не елі поліўку з пустазелля”, – гаворыць  мужчына. – Я толькі пачатковую адукацыю атрымаў, далей у школу не хадзіў,  бо маці трэба было дапамагаць. А пазней, калі ў калгасе пачалі вучыць на трактарыстаў, я таксама вывучыўся.

Усё жыццё Сцяпан Цера­шчук адпрацаваў на трактары, 24 сезоны на камбайне шчыраваў, мае дзяржаўныя ўзнагароды за самаадданую і добрасумленную працу. І зараз,  нягле­дзячы на гады, яшчэ трымаецца малайцом: стравы сам сабе гатуе,  сочыць за парадкам у хаце і на падворку,  любіць старыя савецкія фільмы глядзець. Сыны і дочкі наведваюць яго звычайна па выхадных, а тэлефануюць дзяўчаты кожны дзень, каб даведацца,  як справы ў бацькі і яго самаадчуванне.

Хочацца і далей Сцяпану Афанасьевічу пажадаць так трымаць, не страчваць бадзёрасці духу і цікавасці да жыцця.

Галіна Пракапук.

Фота Алега Крэмянеўскага.